Artificial management als ‘baas’
In hoeverre kan het management van een bedrijf of organisatie geautomatiseerd worden door algoritme en artificial intelligence? Het is een vraag die wereldwijd gesteld wordt en waar zelfs de Europese Commissie over nadenkt in de vorm van ‘preconditions’, oftwel onder welke voorlopige voorwaarden zoiets in de toekomst mogelijk en acceptabel is.
Het verregaande automatiseren van management kan op sommige onderdelen voordelen bieden, maar er zal goed nagedacht worden over de fundamentele en ethische waarden op gebied van arbeidsrelaties. Cultuur van een organisatie, aannamebeleid, houding en gedrag, resultaatgerichtheid, persoonlijke situatie, loon en waardering, het zijn allemaal onderdelen waar ook gevoel voor de situatie voor gebruikt wordt. Een manager als vertaler van de visie en cultuur van de organisatie of een team, een belangrijk uitgangspunt waarop de arbeidsverhouding op wordt getoetst. En dan te bedenken dat er in de samenwerking van een team veel gebeurt op gebied van samenhang, houding en gedrag. Zal artificial intellegence hier juist duidelijkheid aan geven door grenzen aan te geven, of verliest het de menselijkheid en alle persoonlijke onzekerheden en ontwikkelingen snel uit het oog. En is het te manipuleren door menselijk gedrag?
Monitoren werknemers
Het monitoren van de prestaties van organisaties is niet nieuw. Inkomsten, tijdsbesteding, kwaliteit, bezetting, het zijn allemaal aspecten die in meer of mindere mate worden gemeten. De prestaties zijn te herleiden naar teams, individuen en zo kan er ook nu al prestatiegericht beloond worden.
Het gebruik van big data en het verder automatiseren van patronen kan een aantal nieuwe inzichten geven. De doorlooptijd van taken, het inzet van talenten verder ontdekken, of simpelweg het verschil in productie tussen de ene en de andere medewerker nog scherper in beeld brengen. Prestatiegericht werken kan daarin ook kansen geven aan degene die zich ’toch al stoorde aan die luie medewerker’. Maar ook voor de minder actieve medewerker kan het rust geven. Het kan gewoon goed zijn om wat minder je best te doen, maar je bent wel van waarde. Misschien iets minder, en daardoor krijg je minder betaald voor jouw aandeel. Loon naar werken als het ware.
managen, beoordeling en bijsturing
Management richt zich op verschillende onderdelen in een organisatie. Personeel, Inkoop, Financiën, Automatiseren, Communicatie en Huisvesting / Werkplek. Deze onderdelen zijn in zekere zin allemaal aan elkaar verbonden. Dit maakt dat het dus echt niet alleen over personeel en werkverhoudingen gaat. Een financiële afweging in een organisatie kan effect hebben op het personeel, maar dat hoeft niet. Het vertrekpunt van keuzes en bijsturing worden cruciaal als je dit uit handen wil geven aan kunstmatige intelligentie.
Een voorbeeld: Als een manager nu een taakstelling krijgt om structureel te bezuinigen dan wordt er gekeken naar verbetering van processen, dingen niet meer doen, beter inkopen, of financiële technische oplossingen verzinnen. Als de oplossing effect heeft op de inzet van personeel, dan zijn er arbeidsvoorwaarden die maken dat je niet zomaar afscheid van iemand kan nemen. Vaak pas bij reorganisatie is er een mogelijkheid om binnen de spelregels afscheid van iemand te nemen. Ook als iemand niet goed voldoet aan de functie is het een aardig proces van vallen en opstaan, praten, kansen, ontwikkeling, voordat geconcludeerd kan worden dat afscheid de beste oplossing is. Allemaal menselijk gedrag, gericht op ontwikkeling en samenwerking. En dan nog is dit vaak aanvechtbaar. Dit heeft te maken met arbeidsbescherming. Immers kun je ook gewoon te maken hebben met een foute manager.
Objectief AI management
Artificial management kan zeker bijdragen aan de objectiviteit. Een ‘moeilijk gesprek’ wordt niet geremd door persoonlijke verhoudingen of weerstand vanuit management. Effecten die een dergelijk gesprek kunnen hebben op de rest van het team, als die bij het koffiezetapparaat elkaars actualiteiten delen, ze zijn voor AI niet relevant. En er zal vast een manier zijn om andere teamleden te informeren op een een respectvolle manier.
Ook het scheiden van hoofdzaak en bijzaak, minder tijdverlies voor afstemming, analyse, werkverdeling. Het werk kan veel meer gezien worden als een gegeven, op opdracht, met wellicht ook veel meer ruimte en vrijheid voor medewerkers om al die zaken samen op te lossen.
Misschien kan er door gebruik van data wel veel sneller en actueler bijgestuurd worden op werk. Soms complex werk waar niet elke manager inhoudelijk alle details van kent. AI zal dit veel beter en sneller het totale overzicht kunnen aanleren en verbindingen maken die nog veel verder strekken. Daarmee kan AI misschien wel zaken overnemen, automatiseren, die de efficiëntie ten goede komen. Maar dan verschuift natuurlijk de rol van de manager weer naar de inhoud. En komt natuurlijk ook de vraag hoe en waar management eigenlijk nog nodig is. Kun je uitkomen op 1 kunstmatig organisatie en managementprofiel waar je de hele organisatie aan kunt ophangen? Een ‘span of control’ die oneindig is?
Op gebied van kunstmatige intelligentie (AI) zal de toekomst ongetwijfeld uitwijzen wat er mogelijk is op gebied van de werkomgeving en management in het bijzonder. Heb jij het gesprek hierover al eens gevoerd?